Dalga Parçacık İkilemi
Nagel’in dünyanın zihinsel ve maddi yönlerinin ortak kaynağı olan daha temel bir gerçekliği tanımlaması, bilinen kuantum gerçekliği ve fal bak ve dalga/parçacık ikilemine çok uygun düşer ve bu görüş ileri gelen kuantum fizikçilerince paylaşılır. Örneğin fizikte uzun yıllar kariyer yapmış David Bohm, Spinoza ve Whitehead’in panruhçu düşünce biçiminden etkilenmiştir.
Zihinsel ve maddi, tek bir sürecin, fiiliyatta değil düşüncede ayni an (biçim ve içerik gibi) iki yönüdür. Daha doğrusu tüm gerçekliğin temeli olan bir tek enerji vardır. Tüm bu sürecin zihinsel ve maddi yönleri arasında hiçbir zaman kesin bir aynlık yoktur.
Hem Bohm hem de ondan önce Whitehead ve Chardin için, oluşum halindeki bu gerçeklik görüşü, parçacık fiziği seviyesinde bilinç öncesi (Magel’in zihinöncesi) Tarot falı bakma ve özelliklerin varlığını göz önüne almalarına yol açmıştır.
Popper, Nagel gibi panruhçu olmamasına rağmen, bilincin ortaya çıkmış bir fenomen olup, atomların değil ama daha yüksek ve karmaşık sistemlerin bir özelliği olduğuna inanır.
Bundan önceki bölümde gördüğümüz gibi bir elektron ya da bir foton (ya da herhangi bir başka temel parçacık) garip bir şekilde etrafındaki değişimleri fark edip ona göre davranıyor. Bu en azından deneysel koşullar altında doğrudur ve bu durum gözlem sorununun daha gizemli sonuçlarından biridir.
Dalga/parçacık ikiliğini gösteren iki delikli meşhur deneyde fotonlar gözlemden önce onlara bir ya da iki delikli süzgeçten geçme şansı verilmesine göre farklı davranırlar. Eğer bir delik açıksa, parçacık gibi davranıp detektör yüzeye bir dizi kurşun gibi çarparlar. Eğer iki delik birden açıksa, dalga gibi davranıp iki delikten de geçip diğer tarafta birbirleri içine geçerek bir motif oluştururlar.
Kendi doğal yapılannın hangi yönünün gerçekleşmesinin deney tarafından istendiğini ‘bilir’ ve ona göre davranırlar.
