Belirsizlik ilkesine

Newton fiziğinde gözle gördüğümüz tüm varlıkların en küçük ve bölünmez parçasına atom dendiğini ve bunların birbirlerini çekip, ittiğini ve sürekli birbirlerine çarptıklarını biliyoruz. Bunlar her biri uzay ve zamanda kendine ait bir yer kaplayan, birbirinden ayrı, katı oluşumlardır. Diğer yandan, dalga hareketleri ise ışık dalgalannda olduğu fal bakma gibi giti eterimsi uçucu bir zemindeki titreşimler gibidir. Newton’ijn fiziğinde hem dalgalann hem de parçacıkların rolü vardır, ama parçacıkların daha temel olduğu ve her bir parçacığın maddeyi oluşturduğu düşünülmüştür.

Kuantum fiziği için ise, hem dalga hem de parçacık aynı derecede temel unsurlardır. Her biri maddenin beliriş yollarından biridir ve maddeyi ikisi birlikte oluşturur. Hiçbiri kendi içinde tamamlanmış değildir ve ikisi birden bize fal bak ve bir gerçeklik tablosu çizmek zorundadır. Bu da, asla ikisine birden aynı anda net bir şekilde bakamayacağımız anlamına gelir. Bu durum, kuantum kuramında tamamlayıcılık ilkesi kadar önemli olan Heisenberg’in belirsizlik ilkesinin özüdür.

Belirsizlik ilkesine göre dalga ve parçacık tanımlamaları birbirlerine engel olur. Varoluşun tam anlamıyla anlaşılması için her ikisinin de aynı anda ulaşılır olması gerekirken, belli bir zamanda ancak birisine ulaşmak mümkündür. Bu durumda; ya elektron parçacık konumundaysa onun kesin durumunu ya da dalga konumundaysa momentumunu (hızını) ölçebiliriz. Fakat asla aynı anda ikisini birden ölçemeyiz.

Elektron muammasını çözme işlemi biraz ilk psikiyatrik görüşmenin dinamiğine benzer. İdeal olarak bir psikiyatrist, hastasıyla ilk görüşmesinde hem onun geçmişiyle ilgili gerçekleri öğrenmek hem de onunla hoş bir iletişim kurmak isteyecektir. Ancak ortada bir sorun vardır; eğer psikiyatrist hastasına geçmişiyle ilgili sorular sorarsa bunlann yanıtlarını alır, bu arada hasta o andaki kendi olma durumunda değildir ve geçmişine gömülür gider. Diğer taraftan eğer psikiyatrist daha yaratıcı ve alıcı bir dinleme uğruna bu soruları sormayı bırakırsa hastanın o anki durumunu iyice kavrarken geçmişi hakkında çok az bilgi edinebilmiş olacaktır. Bu iki unsur birbirlerini dışlaşa da hastanın durumuyla ilgili portreyi eksiksiz çizebilmek için ikisine de gereksinim vardır.

fal bakma

Bir önceki yazımız olan Akrep Burcu Erkeği Kadını Özellikleri başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.

Leave a comment