Foton kaynağı Ekranda bir delik kapalıyken parçacık elde ederiz.

İki delik açıkken dalga deseni elde ederiz.

Bir önceki bölümde tartışılan wheeler’in gecikmeliseçim foton deneyinde, deneysel kurgunun bu ‘bilgi’ meselesi gerçekten pek zekice değildir. Burada fotonun önüne iki delikli düzenek konur, fakat sonra yolu üzerinde ya parçacık detektörüne rastlar ya da tespit süzgecine; bunlar o zaten bir ya da iki delikten geçtikten sonra yolu üzerine yerleştirilmiştir. Bu son aşamada bile fal bak ve foton ileride kendisini bekleyenin ne olduğunu bilir ve ona tepkiyle uçuş yolunu ve dolayısıyla doğasını seçer gibi görünür. Onun bir delikten mi, iki delikten mi geçtiğini ancak önüne çıkan iki engelden birine çarptıktan sonra anlanz.

Bohm atomaltı parçacıkların bu “bilme” özelliklerini örneklemek için güzel ve anımsatıcı bir benzetme kullanır. Elektronun laboratuvardaki hareketlerini bale yapan dansçıların müzik eşliğinde dans edişleriyle kıyaslar. Partisyon, “her bir dansçının adımlarına rehberlik eden ortak bir bilgi ‘havuzu'” gibidir.

Söz konusu elektronlar olunca, partisyon tabii ki dalga fonksiyonudur. Elektronlar, klasik fizik kurallarına uygun olarak birbirlerini mekanik bir biçimde itip çekecekleri, yerde tıpkı dansçılar gibi aynı bilgi haznesine dayalı olarak eylem dizisine katkıda bulunurlar.

Her bir elektron sadece kendi dalga paketinde (partisyonda kendisine düşen bölüm) gizli bilgi ya da anlam karşısında hassas olmakla kalmaz, aynı zamanda (kuantumun karşılıklı ilişki etkileşimine borçlu olarak) bütün bu durumdaki gizli bilgiye diğer elektronların hareketleri, deneysel cihazların tasanmı ve hatta fizikçinin bilinçli niyetlerine belli bir yerden olmamak koşuluyla yanıt verir. Bohm’a göre bu paylaşılan bilgi, bu ortak “bilme” elektronun temel, bilinçli farkındalığım Schrödinger’in dalga denkleminde elektron olasılıklarınınblistelenmesi.

Bir önceki yazımız olan Akrep Burcu Erkeği Kadını Özellikleri başlıklı makalemizi de okumanızı öneririz.