Jüpiter, Büyük Kardeş

Jüpiter bir canavardır. Güneş sistemindeki en büyük gezegen olan Jüpiter, sistemdeki tüm gezegenlerin toplam kütlesinden iki kat daha ağırdır. Diğer dört iç gezegenden (Merkür, Venüs, Dünya, Mars) farklı olarak Jüpiter, kayalardan oluşmamıştır ve bir yüzeyi yoktur. Yani bu gezegene asla iniş yapamazsınız. Jüpiter neredeyse tamamen hidrojen ve helyum gazından oluşmuştur ama dev bir gaz topu değildir. Öylesine büyüktür ki, hidrojeni sıvıya hatta katiya çevirecek kadar etkili bir çekimi vardır. İnce atmosferin altında 25.000 km derinliğinde bir sıvı hidrojen okyanusu vardır. Bu okyanusun dibide 11.000 Celcius derecedir ve basınç öylesine fazladır ki (dünyanın atmosfer basıncının üç milyon katı), hidrojen atomları bir yaklaşmış ve parlak metal hale gelmişlerdir. 25.000 km’lik bu metal hidrojenin altında da Dünya’nın yaklaşık sekiz katı büyüklüğünde kayadan oluşmuş küçük bir çekirdek olabilir.

Hızlı Dönüş
Jüpiter dev bir gezegen olabilir, ancak onun bu özelliği kendi etrafında inanılmaz hızlarla dönmesine engel değildir. Bir turunu dünya saatinden az bir zamanda tamamlar. Gezegenin, ortasında çevresinin 450.000 km olduğunu düşünürsek, gezegen yüzeyinin saatte 50.000 km gibi bir hızla hareket ettiğini görebiliriz.

Sürat Felakettir
•    Gezegenin bu hızı ortalarına doğru bir bombe olmasına neden olur. Aslında Dünya’da tepesinden basık bir yapıya sahiptir. Ancak bu basıklık Jüpiter’in ki kadar fazla değildir.
•    Gezegenin metal iç kısmının bir dinamo görevi yapmasına neden olan o hızlı dönüş, Dünya’nınkine benzer, ancak on misli daha güçlü olan bir manyetik alan oluşturur.
•    Atmosferde hortum ve şimşekler oluşmasına neden olur.

Yıldız Olmak İstiyorum
Kalbindeki inanılmaz basınç yüzünden, Jüpiter görünmez kızıl ötesi bir ışık yayar ve çok hafifçe parlar. Aslında 4 milyon kere milyar tane 100 wattlık ampul gücündedir. Bu durum bir çok astronomu Jüpiter’in bir yıldız olmaya çalıştığını düşünmeye zorlamıştır. Fakat Jüpiter hiç bir zaman bunu başaramayacak. İşte nedeni:
Yıldız olmak için nelere ihtiyacınız var:
•    Çekirdeğinde bitmek bilmeyen nükleer reaksiyonlara.
•    En az 300 trilyon kere trilyontonluk bir kütleye.
Yani Jüpiter çok küçüktür. 300 milyar kere trilyonluk tüysiklet kütlesiyle nükleer reaksiyon sağlayamaz.

Min. 740.9 milyon km Max. 815.7 milyon km 142.984 km 11.86 Dünya yılı 9.84 Dünya saati 3.1 derece Dünyanın 318 katı 150 derece 16 Tane

Güneş Sistemindeki En Büyük Leke
Bal ve amber renkli çizgileriyle çok hoş bir görüntü sergileyen Jüpiter’in tek bir kusuru, üç yüzyıldır kaybolmayan lekesidir. Jüpiter’in Büyük Kırmızı Lekesi kısaca BKL, ilk olarak Robert Hooke (16351703) tarafından 1664’de keşfedildi. Zaman geçtikçe silikleşmesine rağmen, her zaman yerinde kalmıştır. Jüpiter’in atmosferinde asılı duran 40.000 km genişliğinde dev bir hortum olduğu sanılmaktadır.

Jüpiter’i İzlerken

Ne Zaman Bakmalıyız?
Ay ve Venüs’ten sonra Jüpiter, gökyüzündeki en parlak objedir. Ama Venüs sadece gün doğumu ve batımında görünürken, Jüpiter gece yarısı görülebilir.

Nasıl Bakmalıyız?
Jüpiter’i çıplak gözle kolayca görebilirsiniz. İyi bir dürbün veya küçük bir teleskopla, sarı renkli bantları ve 16 uydusundan en büyük dördünü görebilirsiniz. İyi donanımlı bir teleskopla bu dört uyduyu gezegenin önünden geçerken izleyebilirsiniz. Daha da güçlü bir teleskopla hızla hareket eden, sarı ve kahverengi bulut kütlelerini ve hatta Büyük Kırmızı Lekeyi bile görebilir, hareketlerini saat saat izleyebilirsiniz.

Jüpiter’in Ayları
Aşağıda gösterilen dört büyük ay dışında Jüpiter’in irili ufaklı 12 uydusu vardır. En son keşfedilenler: Metis, Adrastea, Amalthea ve Thebe Kayalık bir yapıya sahip, en yakın Trojan astroid
•    kuşağından elde edilmiş aylar: Leda, Himalia, Lysithea ve Elara.
Ters yönde hareket eden dış uydular: Ananke, Carme, Pasiphae ve Sinopelo 3642 kilometre çevreli küçük ama enerji deposu bir dünyadır. Dev yanardağlarla kaplı uyduda, yanardağların fırlattığı sülfür 300 km’ye kadar çıkar ve lo’ya sarı parlak bir görünüm verir.

3    CALLİSTO 4806 km çaplı bir devdir. Güneş sisteminin ilk zamanlarındaki bombardımanlardan kalma kraterlerle kaplı bir yüzeyi vardır.
Bir tanesi, Valhalla krateri öylesine büyüktür ki etrafındaki çatlaklarla birlikte Callisto dev bir göz gibi görünür.

2 EUROPA lo’dan biraz küçük olan bu uydu bir buz tabakası ile çevrilidir. Bal renkli bir bilardo topunu andıran bu uyduyu daha detaylı incelerseniz, yüzeyinde ince yarıklar olduğunu görürsünüz.

4GANYMEDE Ganymede takımın en büyük oyuncusudur. 5268 kilometrelik çapıyla Merkür’den daha büyüktür. Sert bir tabaka oluşturmuş dış buz katmanının altında 900 kilometre derinliğinde yarı buz ve su karışımı bir tabakası vardır.

jupiter nedir,jupiter gezegeni,jupiter özellikleri

Bir önceki yazımız olan Gökyüzü dönüyor mu? başlıklı makalemizde gökyüzü döner mi, gökyüzü neye benzer ve gökyüzünün yapısı hakkında bilgiler verilmektedir.